Haydi… Yeni bir kavram daha…
Adı Dijital Ürün Pasaportu
Avrupa Birliği (AB) döngüsel ekonomiye geçiş sürecini hızlandırmak için yeni bir kavram ve uygulama önerisi getiriyor. AB pazarında satışa sunulan ürünlerin sürdürülebilirliğini artırmak için. Tüketicileri ürünler hakkında daha fazla bilgilendirerek yeşil tercihler yapmalarını sağlamak için.
30 Mart 2022’de yeni kurallar önerdi komisyon. Ürünlerin daha çevre-dostu, daha enerji-etkin, daha döngüsel olmasına yardım edecek bir pasaport öneriyor. Ürünün daha döngüsel olması da tamirinin ve bakımının kolaylaştırılmasını içeriyor.
Sürdürülebilir bir üründen ne anlamamız gerekiyor? Daha tasarım aşamasındayken çevre-dostu olarak planlanmış bir üründen bahsediyoruz. Çünkü ürünün yaşam döngüsü boyunca çevreye vereceği etkinin neredeyse %80’i tasarım aşamasındayken belli oluyor. Tasarım aşamasındayken bir ürünün dayanıklı, yeniden kullanılabilir ve tamir edilebilir olup olmamasına karar verebiliyorsunuz. Ürünün gerek imalatında gerek kullanımında enerjinin ve kaynakların ne kadar etkin kullanılacağını tasarım aşaması belirliyor.
Dijital ürün pasaportu satın aldığınız ürünün ne kadar sürdürülebilir olduğu konusunda bilgi vermeyi amaçlıyor. Biliriz, beyaz eşyalarda bulunan enerji kullanımıyla ilgili bir etiketlendirme sistemi var. Ürünlerin üstünde okuruz; A’dan G’ye değişen bir etiketleme var. Dijital ürün pasaportu da buna benzer bir etiketleme sunacak. Ürünlerin bileşenlerini ve geri kazanılıp kazanılamayacağını içeren bilgiler içerecek. Bu uygulamanın tedarik zinciri boyunca izleme yapmayı mümkün kılacağı ve bu sayede ürünlerin tamirinin ve geri kazanımının kolaylaşacağı düşünülüyor.
Dijital ürün pasaportuyla ürünün orijini, kompozisyonu, tamir ve parçalarına ayırma seçenekleri, ürün ömrünü tamamladığında nasıl muamele edileceği gibi bilgilerin sağlanması amaçlanıyor. Böylelikle hem döngüsel ekonomiye hem de düşük-karbonlu üretim süreçlerine geçişle ilgili ürün bazındaki bazı bilgi eksiklikleri giderilmiş olacak. Dijital ürün pasaportu, tüketiciye bu bilgiyi sunarken atık yönetim şirketleri gibi aktörlerin de uygun yönetim adımlarına yatırım yapmalarını sağlayacak. Böylelikle bu araç 12. Sürdürülebilir kalkınma amacı olan “Sorumlu Üretim ve Tüketim” amacına hizmet eden önemli bir araç haline gelecek.
Ürünün tasarım aşamasından işe başlanacağına göre tedarik zincirindeki üreticilerin de sürdürülebilir iş modelleri geliştirmelerinin yolu böylelikle açılmış olacak.
Bir pilin daha sürdürülebilir olacak şekilde yeniden tasarlandığı düşünelim. Daha yenilenebilir, geri kazanılabilir, tehlikeli madde içermeyecek şekilde yeniden tasarlandığını ve kullanımı esnasında da daha az enerji tükettiğini, yaşam döngüsü boyunca da çevreye çok daha az etki sunduğunu düşünelim. Bununla ilgili AR-GE çalışmaları zaten var. Ancak maliyeti nedeniyle rekabet piyasasında tercih edilmiyor. Dijital ürün pasaportu, bu tip ürünlerin rekabette avantajlı hale gelmesini de sağlayabilir.
Şimdi tüm ürünlerin bu yaklaşımla üretildiğini, bu pasaportlarla piyasaya sürüldüğünü ve tercih edilir hale geldiğini düşünelim. Pek çok sorunu çözebilecek ve üretim süreçlerinde önemli bir davranış değişikliğine yönlendirebilecek bir uygulama haline gelebilir bu.
Sınırda karbon düzenleme mekanizmasındaki mantığı işletiyor yine Avrupa.
Güzel bir hayal, doğru bir araç…
Uygulandığını görmek dileğiyle…