International Water and Environment Congress, 22-24 March 2018, Bursa

Ülkemizdeki atıksu arıtma tesislerinden çıkan çamurların bertarafı ile ilgili çamur yakma prosesleri geliştirilmeye ve uygulanmaya başlamıştır. Dünyada atık çamur küllerindeki fosforun geri kazanımı; biyo-ekstraksiyon, ıslak-ekstraksiyon, termokimyasal prosesler ve nanofiltrasyon gibi proseslerle gerçekleştirilmektedir.. Bu çalışmada, BUSKİ bünyesindeki modifiye 5 kademe Bardenpho prosesine göre tasarlanan Batı ve Doğu Atıksu Arıtma Tesislerinde oluşan %23 katı madde içeriğine sahip 400 Ton/gün çamurun akışkan yataklı yakma tesisinde yakılmasıyla oluşan küllerden fosfor geri kazanımı için uygulanabilecek yöntemler araştırılmıştır. İncelenen tesise ait çamur külünde ASTM D4326’a göre yapılan analiz sonucunda katı maddenin %8,2±0,8 oranında fosfor olduğu belirlenmiştir. Batı AAT için atıksuda 3 yıllık ortalama toplam fosfor giriş değeri 12,36±2,43 mg/L iken çıkış değeri 3,26±0,6 mg/L olarak bulunmuştur. Doğu A.A.T.’de atıksuda 3 yıllık ortalama fosfor değeri girişte 11,6±1,9 mg/L iken çıkış değeri 3,16±0,4 mg/L olarak ölçülmüştür. Yapılan çalışma sonucunda fosfor geri kazanımında arıtma çamuru içeriğindeki ağır metal konsantrasyonlarının en önemli parametrelerden biri olduğu belirlenmiştir. Bu tür bir yatırım için yeterli sayıda tam ölçekli projenin bulunmaması bu alanda ülkemizde yapılacak çalışmalar konusunda bir ihtiyacı da ortaya koymuştur.