SGK Erken Emeklilikte Kritik Değişiklik: 48–51 Yaş Rehberi Güncellendi

osyal Güvenlik Kurumu (SGK), fiili hizmet süresi zammı (FHSZ) olarak bilinen yıpranma payı uygulamasında önemli bir değişikliğe imza attı. Mayıs 2025 itibarıyla yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle birlikte, erken emeklilik hakkı olarak da bilinen FHSZ’den yararlanabilecek meslekler yeniden tanımlandı.

SGK tarafından yayımlanan 98 sayfalık güncel meslek kodu listesi ile birlikte, yalnızca doğrudan riskli görevleri fiilen yerine getiren çalışanlar bu haktan yararlanabilecek. Önceden madencilik gibi ağır iş kollarında çalışan ancak doğrudan risk taşımayan çaycı, aşçı, bekçi gibi çalışanlar da FHSZ kapsamındayken, bu grup artık uygulama dışı kaldı.

Özellikle madencilik sektöründe, sadece yer altında görev yapan işçiler yıpranma payı alabilecek. Diğer sektörlerde de benzer şekilde risk değerlendirmesi esas alınarak kapsam daraltıldı.

FHSZ NEDİR, KİMLER FAYDALANABİLİR?

Fiili hizmet süresi zammı, tehlikeli ve yıpratıcı işlerde çalışanlara erken emeklilik hakkı sağlayan bir sistemdir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında düzenlenmektedir.

Bu sistemle bazı meslek gruplarında her 360 güne karşılık 60 ila 90 gün, yer altı gibi yüksek riskli işlerde ise 180 güne kadar ek prim günü verilmektedir. Ancak bu sürenin emeklilik yaşına etkisi en fazla 3 yıl ile sınırlıdır. Ayrıca bu hak için çalışanın ilgili iş kolunda en az 3600 gün prim ödemesi gerekmektedir.

YIPRANMA PAYI KAPSAMI DIŞINDA KALAN MESLEKLER

Yeni düzenlemeyle FHSZ hakkını kaybeden bazı meslekler şu şekilde sıralandı:

• Belediye başkanları

• Bar çalışanları

• Balık toptancıları

• Muhasebeciler

• Uluslararası ticaret uzmanları

• Spor kulübü yöneticileri

• Aşçılar

• Bekçiler

• Çaycılar

• Danışmanlar

• Sekreterler

• Hizmetliler

Bu karar, ilgili görevlerin doğrudan fiziksel risk barındırmaması gerekçesiyle alındı.

YIPRANMA PAYI DEVAM EDEN MESLEK GRUPLARI

Yapılan değişikliklere rağmen, bazı meslek grupları FHSZ’den yararlanmayı sürdürecek. İşte bu meslekler:

• Yer altı madenciliği çalışanları

• Demir-çelik sanayi işçileri

• Asit ve cıva üretiminde görev alanlar

• Sağlık personeli (doktor, hemşire, ebe vb.)

• Emniyet, jandarma, sahil güvenlik ve MİT mensupları

• Gazeteciler ve TRT çalışanları

• İtfaiyeciler

• Ceza infaz kurumu personelleri

• Türk Silahlı Kuvvetleri personeli

Bu mesleklerin, fiziksel ve psikolojik risk taşıdığı gerekçesiyle FHSZ kapsamında kalmasına karar verildi.

MESLEK KODU BİLDİRİMİNDE YENİ DÖNEM

SGK, yeni sistemle birlikte işverenlerin çalışanlarını doğru meslek kodlarıyla bildirme zorunluluğunu sıkı şekilde denetlemeye başladı. Artık FHSZ kapsamına girmeyen bir kodla yapılan bildirimler otomatik olarak sistem tarafından reddedilecek.

Örneğin, yangın söndürme görevi üstlenen bir itfaiyecinin "vasıta sürücüsü" koduyla bildirilmesi halinde, sistem bu bildirimi geçersiz sayacak. Bu nedenle doğru kodla bildirim yapmak, sadece yasal bir zorunluluk değil, çalışanların emeklilik haklarını doğrudan etkileyen bir unsur haline geldi.

Yeni sistem, Nisan 2025'e ait hizmet bildirimlerinin yapıldığı Mayıs ayı itibarıyla yürürlüğe girdi. SGK’nın güncel meslek kodu listesiyle yapılacak çapraz kontroller, yanlış kodları sistemden otomatik olarak eleyerek bildirimleri geçersiz sayacak.

Ancak gerçekte riskli işte çalışan ancak yanlış meslek koduyla bildirilen kişiler için SGK itiraz ve düzeltme hakkı da tanıdı. İşverenler, bağlı bulundukları sosyal güvenlik merkezlerine başvurarak belge ile durumu kanıtlayabilecek. SGK’nın incelemesi sonucu uygun bulunan başvurularda, FHSZ hakkı yeniden tanınacak.